17 Ιουλίου 2013

Κλιτόν - ημίφθορον, (νισαμπούρ)... η εναρμόνιος χρόα των εμελλών απαγγελιών




Το κλιτόν είναι μία ακόμη χρόα που ονομάζεται και ημίφθορον από την αρχαία γραφή  γνωστό και ως νισαμπούρ από τα αραβοπερσικά μακάμια.
Έχουμε τονίσει και σε άλλη σχετική ανάρτησή μας ότι οι χρόες δεν αποτελούν ολοκληρωμένη κλίμακα παρά μόνο μικρά τρίχορδα που υπεισέρχονται εντός των κλιμάκων σε συγκεκριμένους φθόγγους για να «χρωματίσουν» ανάλογα το μέλος.
Έτσι λοιπόν και το κλιτόν τίθεται στον φθόγγο Δι και ζητεί τον Γα δίεση (άρα Γα-Δι= 4 μόρια) αλλά και τον Βου δίεση προς Γα (άρα Βου-Γα=6 μόρια
Είναι μία χρόα του εναρμονίου γένους οπότε το μαρτυρικό σημάδι του Δι είναι τα πελασγικά του «νανά».
Ακούμε στο παρακάτω βίντεο την διδασκαλία του κλιτού από τον π.Πανάρετο



Το κλιτόν είναι η χρόα των εμμελών απαγγελιών των αναγνωσμάτων των Ιερών κειμένων (απόστολος , ευαγγέλιο, μεγαλόφωνες ευχές κ.τ.λ..) .
Πως λειτουργεί τώρα το κλιτόν στις εμμελής απαγγελίες μέσα από τα ιερά αναγνώσματα.

 
Ξεκινάμε την απαγγελία με βάση τον Δι και όποτε κινούμαστε σε οξύτερους φθόγγους (υψηλότερους τονικά ) χρησιμοποιούμε την διατονική κλίμακα.
Εάν στο κείμενο συναντήσουμε άνω τελεία ή κόμμα τότε το μέλος «κατεβαίνει» και «αναπαύεται» στους φθόγγους Γα, ή ακόμα και στον Βου, στο τέλος όμως της πρότασης (στη τελεία δηλαδή ) το μέλος ανεβαίνει στην θέση όπου και ξεκίνησε δηλαδή στον Δι, έτσι καταλαβαίνει νοηματικά ο ακροατής ότι ξεκινά καινούρια πρόταση, και το νόημα της προηγούμενης έχει κλείσει.  Σε περίπτωση βέβαια που μια πρόταση κρατά πολλές σειρές , η ανάβαση αυτή στο  Δι μπορεί να πραγματοποιηθεί και σε άνω τελεία.
Αυτός σε γενικές γραμμές είναι ο τρόπος της εμμελούς απαγγελίας κυρίως του «Αποστόλου» και κάθε άλλη απόδοση του συγκεκριμένου μέλλους (τελείως χύμα δηλαδή ή στον ήχο της ημέρας…) είναι εκτός παραδόσεως .  

Στη συνέχεια παραθέτουμε  βίντεο με ένα παιδαγωγικό κείμενο απαγγελίας «Αποστόλου» από τον Πρωτοψάλτη και ερευνητή της Βυζαντινής Μουσικής  κο  Γ. Μιχαλάκη.






Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.